معرفی مختصر تعدادی از گیاه کشها ی مورد استفاده در زراعت

آترازین Atrazine

یکی از پر مصرفترین گیاه کشهای رایج دنیا است جهت کنترول بسیاری از نیزه برگها وپهن برگها (سلمه، خرفه، تاج خروس، پیچک صحرایی، سوروف، قیاق، گاو چاق کن و...) استفاده می شود. آترازین گیاه کشی است از گروه تری آزین که به سرعت توسط ریشه جذب و از طریق آپوپلاست انتقال می یابد. آترازین همچنین از طریق برگ نیز جذب می شود ولی انتقال آن صفر می باشد. آترازین همچنان با نام تجاری گزاپریم (Gesaprim) و با فرمولاسیون WP80% به بازار عرضه می گردد.

موارد مصرف:

1) آترازین+ آلاکلر جهت مبارزه باگیاهان هرزه مزارع جواری

2) آترازین+ آمترین جهت مبارزه باگیاهان هرزه مزارع نیشکر

3) آترازین+ بروماسیل جهت مبارزه باعلفهای مناطق غیرمزروعی

مقدار مصرف درهکتار:

1) یک تا 1.5 کیلوگرم آترازین+ 5لیتر آلاکلر قبل از کاشت جواری مخلوط با خاک ویا بلافاصله بعد از کاشت و قبل از رویش جواری

2) پنج کیلوگرم آترازین به تنهائی یا مخلوط با 4 کیلوگرم آمترین هنگام کشت بعد از ظهور علفها در کشت نیشکر

3) 30کیلوگرم آترازین+15کیلوگرم بروماسیل پس از رشد علفها در مناطق غیرمزروعی

توفوردی(2,4-D)

گیاه کشی از گروه فنوکسی استیک اسید(اکسین) است که مهمترین فنوکسی ها است. توفوردی اساساً به عنوان یک گیاه کش پس رویشی، برای مهار گیاهان هرزه یکساله و چند ساله ی پهن برگ (خردل و تربچه وحشی، انواع شقایق، پنیرک، سلمه تره، پیچک، ماستونک،کنگر وحشی، شیرین بیان و ...) در مزارع نباتات مزروعی نیزه برگ و زمینهای غیر زراعی استفاده می شود. همچنین برای مهار گیاهان هرزه آبزی مصرف می شود. در غلظتهای خیلی اندک، به عنوان یک ماده تنظیم کننده رشد مورد استفاده قرار می گرفته است. هر دو نوع انتقال اپوپلاست وسیمپلاست را دارا می باشد.

توصیه شده:

جهت کنترل گیاهان هرزه پهن برگ مزارع گندم، جـــو، برنج، جواری و نیشکر

مقدار مصرف:

1)        در مزارع گندم و جو2-1 لیتر در هکتار از پنجه زدن تا تشکیل ساقه
2) در مزارع برنج 3-1.5 لیتر، 7-5 برگی شدن برنج
3) در مزارع جواری 1.5 لیتر توفوردی بعد از رویش علفها و7-5 برگی شدن جواری
4) برای نیشکر محلول 2تا2.5 درصد و مخلوط با دالاپون برای کنترل گیاهان هرزه پهن برگ

دالاپون(Dalapon)

دالاپان از گروه Aliphatic بازدارنده رشد و نمو ریشه و ساقه گیاه می باشد که در گیاهان انتخابی به صورت سیستمیک در می آید. دالاپون بر ضد نیزه برگها به ویژه لویی و خلفه موثر است. جذب آن از راه ریشه و اندام هوایی و انتقال آن هم از طریق اپوپلاستیک و هم از راه سیمپلاستیک صورت می گیرد. دالاپان بسیار جاذب الرطوبه است وحتماً باید در ظروف عایق نگهداری شود. دالاپان با نام تجاری باسفاپن(Basfapon) و به فرمولاسیون SP80% موجود است.

توصیه شده:

جهت کنترل گیاهان هرزه نیزه برگ باغات میوه، نیشکر و زمینهای غیرمزروعی
مقدار مصرف:

1)        برای درختان میوه Kg10- 8 sp80% درهکتار بعد از رویش علفها
2) برای گیاهان هرزه نیشکر محلول 2% هنگام کشت بعد از ظهور علفها
3) برای اراضی غیر مزروعی30-50 kg در هکتار پس از رشد علفها

دینیترامین(Dinitramine)

گیاه کشی از گروه دی نیتروآنیلین ها که جذب آن از طریق ریشه است اثر آن مانع جوانه زدن بذر و بازدارنده رشد ریشه است. در کنترل نیزه و پهن برگها (تاج خروس، خرفه، آفتاب پرست، ...) در پنبه و سایبین موثر است. دی نیترامین با نام تجاری کوبکس(Cobex) با فرمولاسیون EC25% موجود می باشد.

توصیه شده:

جهت کنترل علفهای پهن برگ پنبه و سایبین

مقدار مصرف:
3لیتر در هکتار برای پنبه و سایبین به صورت PPI

دیورون(Diuron)
دیوران از گروه اوره ها است. دیوران در میزانهای اندک، به صورت گیاه کشی انتخابی سیستمیک و خاک مصرف در بسیاری از گیاهان زراعی برای مهار بسیاری از گیاهان هرزه پهن برگ یکساله بهره جویی گسترده دارد. دیورون به فرمولاسیون WP80% و نام تجارتی کارمکس(Karmex) در بازار عرضه می شود.

توصیه شده:
علیه گیاهان هرزه نیشکر و پنبه

مقدار مصرف:
3-1.5 کیلوگرم در هکتار قبل از رویش گیاهان هرزه

ستـــوکسیـــدیــم (Sethoxydim)

گیاه کشی از گروه سیکلوهگزیندیون، که روی نیزه برگها در مزارع محصولات پهن برگ موثر است. با جلوگیری از رشد جوانه انتهایی و به صورت سیستمیک و انتخابی عمل می کند. قابل ذکر است که مصرف ستوکسیدیم در زراعت نخود ایجاد گیاه سوزی می کند. ستوکسیدیم به فرمولاسیون EC12.5% وبانام تجارتی نابو- اس به بازار عرضه می شود.

توصیه شده:
علیه علفهای نیزه برگ در مزارع پهن برگ(سورف در چغندر قند)
مقدار مصرف:
1) 3 لیتر درهکتار هنگام 5-3 برگی علف در چغندر قند
2) 3- 2 لیتر در هکتار هنگام 5- 3 برگی کشیده برگها در مزرعه پیاز
3) 3 لیتر در هکتار 6-3 برگی باریک برگها در کلزا، دما بالاتر از 10درجه سانتیگراد

سیکلوکسیدیم(Cycloxydim)
گیاه کشی از گروه سیکلوهکزیندیون ها است. این علفکشها پس رویشی انتخابی هستند. بیشتر نیزه برگهای یکساله و چندساله را بدون آسیب رساندن به بیشتر گیاهان پهن برگ ویا جگن ها مهار می کنند. سیکلوکسیدیم به فرمولاسیون EC10% و نام تجاری فوکوس Focus در ایران عرضه می شود.

توصیه شده:
علیه علفهای نیزه برگ در مزارع پیاز
مقدار مصرف:
1.5- 1 لیتر درهکتار بعد از رویش گیاهان هرزه، 5- 4 برگه بودن علف

فلم پروپ-ام-ایزوپروپیل (Flam prop-M-isopropyl)

سمی است از گروه آریل آلانین، سیستمیک، انتخابی و بازدارنده تقسیم سلولی. گیاه کشی پس رویشی جهت کنترل کشیده برگها است. بانام تجاری سافیکس Suffix BW موجود است.
توصیه شده:
جهت کنترل گیاهان هرزه به ویژه یولاف وحشی در مزارع جو و گندم
مقدار مصرف:
3لیتر در هکتار از سه برگی شدن تا ساقه رفتن گندم

فلوآزیفوپ پی بوتیل (Fluazifop-P-butyl)

گیاه کشی از مشتقات پروپیونیک اسید است که از رشد مریستم انتهایی جلوگیری می کند. روی نازک برگها(قیاق، سوروف، دورنه، انواع یولاف و ارزن وحشی، انواع خونی علف) به صورت پس رویشی موثر است. به فرم EC12.5% و نام تجارتی فوزیلید Fusilad در بازار عرضه می گردد.

توصیه شده:

جهت کنترل گیاهان هرزه نازک برگ چغندر قند
مقدار مصرف:
3لیتر در هکتار هنگام 5- 3 برگی شدن علف

کلریدازون Chloridazon

علفکشهای کلریدازون، نورفلورازون و پیرازون از گروه پیریدازینون ها می باشند. انتقال آن در آپوپلاست و به صورت انتخابی سیستمیک است. با نام تجارتی پیرامینPyramin وبا فرمولاسیون DF65% به بازار عرضه می گردد.

توصیه شده:
جهت کنترل گیاهان هرزه پهن برگ یکساله در مزارع چغندرقند و چغندرلبویی، قبل از کاشت یا قبل از رویش و یا بعداز رویش چغندرقند
مقدار مصرف:
قبل از جوانه زدن علف هرز تا مرحله 4برگی چغندر 5- 4 کیلوگرم درهکتار

کلودینافوپ پروپارژیل Clodinafop propargyl

علفکشهای کلودینافوپ پروپارژیل، فنوکاساپروپ، فلوازیفوپ، هالوکسی فوپ و کویزالوفوپ از گروه آریلوکسی فنوکسی می باشند. علف کش های این گروه پس رویشی انتخابی برای مهار کشیده برگها در گیاهان زراعی پهن برگ هستند. برخی نیز در کنترل گیاهان هرزه کشیده برگ غلات استفاده می شوند. کلودینافوپ پروپارژیل در کنترل گیاهان هرزه کشیده برگ مزارع گندم استفاده می شود؛ در صورتی که گیاه زراعی جــو به این علفکش حساس است. ازاین خصوصیت انتخابی جهت کنترل گیاه خودرو جـــو در مزارع گندم می توان استفاده کرد.کلودینافوپ پروپارژیل با نام تجارتی تاپیکTopik وبه فرمولاسیون EC8% به بازار عرضه می شود.

توصیه شده:

علیه نیزه برگهای یکساله(یولاف وحشی، خونی علف، چچم و دم روباهی) در مزارع گندم. از مصرف آن در مزارع جــــو خوداری شود.

 مقدارمصرف:

1 لیتر در هکتار حداکثر تا پنجه زنی. با استفاده از سمپاش پشت تراکتوری

لینورون Linuron

گیاه کشی از گروه اوره ها ، مانع عمل فتوسنتز، قابل استفاده در خاک و روی شاخ و برگ گیاه هرزه که به صورت انتخابی سیستمیک عمل می کند. لینورون با نام تجاری آفــالن Afalon موجود است.

توصیه شده:

جهت کنترل گیاهان هرزه (دومنظوره) مزارع هویج، نخود، جواری، کچالو، آفتاب گردان، سایبین، نیشکر و پنبه.

مقدارمصرف:
2 لیتر در هکتار برای مزارع نخود جهت کنترل پهن برگها

آلاکُلر Alachlor

آلاکلر گیاه کشی است برای کنترل نیزه برگهای یکساله وتعدادی از پهن برگهای یکساله و اویارسلام. آلاکلر از گروه 2کلرواستاینیلید(آمید) که به صورت انتخابی، سیستمیک وباز دارنده رشد مریستم عمل می کند. کشیده برگها عمدتاً از راه اندام هوائی وپهن برگها از طریق ریشه این علفکش را جذب می کنند. انتقال عمدتاً آپوپلاستیک است اما به صورت معمول در سیتوپلاسم نیز صورت می پذیرد. آلاکلر با نام تجاری لاسو(Lasso) وبا فرمولاسیون EC48% به بازار عرضه می شود.

موارد مصرف:

همراه آترازین جهت مبارزه با گیاهان هرزه جواری

مقدار مصرف:

5لیتر آلاکلر+ 1تا1.5کیلوگرم آترازین قبل از کاشت بصورت مخلوط با خاک و یا بلافاصله بعد از کاشت قبل از رویش علف هرز.

آمترین Ametryn

گیاه کشی است دو منظوره که جهت کنترل بسیاری از کشیده برگها وپهن برگها (سلمه، خرفه، تاج خروس، پیچک صحرایی، سوروف، قیاق، گاو چاق کن،پنیرک و...) به خصوص در مزارع نیشکراستفاده می شود. آمترین گیاهان کشی است از گروه تری آزین که به سرعت توسط ریشه جذب و از طریق آپوپلاست انتقال می یابد؛ وبه صورت انتخابی، سیستمیک و بازدارنده عمل فتوسنتزموثر است. آمترین با نام تجاری گزاپاکس(Gesapax) وبا فرمولاسیون WP50% به بازار عرضه می شود.

موارد توصیه:

جهت کنترل علفهای مزارع نیشکر

مقدار مصرف:

5کیلوگرم آترازین+ 4کیلوگرم آمترین هنگام کشت بعد از ظهور علفها قبل از رویش یا بعد از رویش


اتال فلورالین Ethalfluralin

گیاه کشی است دومنظوره، انتخابی، بازدارنده رشد مریستم انتهائی که در خاک کاربرد دارد. اتال فلورالین گیاه کشی از گروه دی نیتروآنیلین که حتی یک سال بعد از استفاده به گیاه بعدی (در صورت حساسیت) خسارت وارد می کند. برای جلوگیری از خسارت قبل از کشت گیاه بعدی از شخم عمیق استفاده میشود. اتال فلورالین برای کنترل تاجریزی، انواع تاج خروس، سلمه، انواع ارزن وحشی، سوروف، پنیرک، گاوپنبه و قیاق موثر است. اتال فلورالین با نام تجاری سونالان(Sonalan) و فرمولاسیون EC33.3% به بازار عرضه می شود.

موارد توصیه:

جهت کنترل گیاهان هرزه پنبه، آفتابگردان و سایبین (قبل از کاشت)

مقدار مصرف:

1) برای گیاهان هرزه پنبه وآفتابگردان2 تا 3 لیتردر هکتار(عمق 8تا10 سانتیمتر)

2) برای گیاهان هرزه سایبین 2تا3 لیتر اتال فلورالین + 600گرم متری بوزین در هکتار قبل از کاشت مخلوط با خاک


استوکلر Acetochlor

گیاه کشی است انتخابی، بازدارنده سنتز پروتئین و مانع تقسیم سلولی. علفهای پهن برگ مزارع جواری بخصوص تاج ریزی رابه خوبی کنترل می کند. استوکلر از گروه استامید می باشد. این سم با نامهای تجاری اسنیت(Acenit) به فرم EC50% و سورپاس(Surpass) با فرمولاسیونEC76% به بازار عرضه می شود. سورپاس دارای 5.7% ایمن کننده(Safener) به نام دای کلرامید است.

موارد مصرف:

کنترل گیاهان هرزه مزارع جواری

مقدار مصرف:

1)  اسنیت 4تا5 لیتر در هکتار

2) سورپاس 3.5-2.75 لیتر در هکتار بسته به نوع خاک


اگزادیــازون Oxadiazon

گیاه کشی است تماسی، انتخابی که در مزارع برنج علیه سوروف، تیرکمان آبی، انواع سیرپوس(پیزور)، انواع اویارسلام و قاش واش استفاده می شود. این علف کش از گروه اگزا دی آزول می باشد. اگزادیازون با نام تجاری رونستار(Ronstar) وبه فرمولاسیونهای G2% و SL12% و EC25% به بازار عرضه می شود.

موارد مصرف:

علیه گیاهان هرزه مزارع برنج

مقدار مصرف:

4- 3.5 لیتر در هکتارSL12% تا قبل از دو برگی شدن سوروف

ای پی تی سی(eptc)

گیاه کشی از گروه تیوکاربامات که به صورت انتخابی، سیستمیک عمل کرده وعلیه گیاهان هرزه نیزه برگ وپهن برگ یک ساله و اویارسلام استفاده می شود. مصرف تنهایی آن در جواری باعث ازبین رفتن گیاه محصول می شود بنابراین به آن safner اضافه می کنند. جذب آن توسط بذرها، ریشه ها و اندامهای هوایی در حال رویش صورت می گیرد. EPTC با نام تجاری ارادیکان (Eradican) و به فرم EC82% به بازار عرضه می شود.

موارد مصرف:

کنترل گیاهان هرزه یونجه، شبدر، اسپرس و جواری

مقدار مصرف:

1)           6-3 لیتر در هکتار در مزارع یونجه، شبدر، اسپرس

2) 6-4 لیتر در هکتار قبل از کشت مخلوط با خاک جهت گیاهان هرزه جواری


ایمازامتابنزمتیل(Imazamethabenz methyl)

گیاه کشی دو منظوره از گروه ایمیدازول، انتخابی، سیستمیک و بازدارنده رشد مریستم انتهایی است. این علفکش به صورت پس رویشی، بیشتر برای کنترل کنگر وحشی استفاده می شود. ایمازامتابنزمتیل با نام تجاری آسِرت(Assert) و با فرمولاسیون SC25% به بازار عرضه می شود.

موارد مصرف:

کنترل علفهای پهن برگ ونیزه برگ گندم

مقدار مصرف:

2.5 – 2 لیتر پس رویشی، در مراحل اولیه رشد

بروموکسینیل(Bromoxynil)
علف کشی از گروه نیتریل(Nitril) که به صورت تماسی(کمی سیستمیک)، انتخابی، پس رویشی برای کنترل گیاهان هرزه پهن برگ یک ساله استفاده می شود. جذب توسط برگها به آسانی صورت می گیرد اما انتقال محدود است. برموکسینیل با نامهای تجاری پاردنر(Pardner) و برومینال(Brominal) وبا فرمولاسیون SL22.5% به مصرف می رسد.

موارد مصرف:

علیه علفهای پهن برگ گندم

مقدار مصرف:

2.5 لیتر در هکتار در مرحله 4-2 برگی به صورت پس رویشی

بنسولفورون متیل(Bensulfuron methyl)

گیاه کشی از گروه سولفونیل اوره است. که انتخابی،سیستمیک است و مانع از تقسیم سلولی ورشد گیاه می شود. برای کنترل بسیاری از پهن برگها و جگنها وکشیده برگهای یکساله در مزارع برنج استفاده می شود. این سم با نام تجاری لونداکس(Londax) وبا فرمولاسیون DF60% به بازار عرضه می شود.

موارد مصرف:

علیه گیاهان هرزه پهن برگ و جگنها در مزارع برنج

مقدار مصرف:

75-50گرم در هکتار از یک تا سه برگی شدن برنج و مراحل اولیه رویشی علفها تا زمان 3 برگی شدن علف


نتـازون(Bentazone)

گیاه کشی از گروه بنزوتیودیازون که نحوه اثر آن تماسی انتخابی است. این سم در کنترل پهن برگهایی چون تربچه وحشی، توق ، گاوپنبه و اویارسلام درمزارع لوبیا وسایبین موثر است. مصرف آن پس رویشی می باشد. برای سمپاشی با بنتازون آب مزرعه برنج باید تخلیه شود. بنتازون با نام تجاری بازاگران(Basagran) و فرمولاسیون SL48% به بازار عرضه می شود.

موارد مصرف:

جهت کنترل پهن برگها و اویارسلام در زراعت برنج، سایبین، رشقه و لوبیا

مقدار مصرف:

1)           5-3 لیتر در هکتار در مزارع برنج در مرحله 5 تا7 برگی

2) 2.5 -2 لیتر درهکتار در مزارع سایبین بعد از 3-2 برگی شدن سایبین

3) 2.5 تا 3 لیتردر هکتار در مزارع رشفه و شبدر

بوتاکلر Butachlor

گیاه کشی از گروه کلرواستانیلید(آمید) که نحوه اثر آن به صورت انتخابی سیستمیک است. بوتاکلر روی نیزه برگهای یکساله(سوروف و...) و بعضی ازپهن برگها در زراعت برنج موثر است. اثر این سم به میزان آبی که در دسترس گیاه می باشد بستگی دارد لذا برای کسب نتیجه بهتر باید بعد از بارندگی و یا بعد از آبیاری و در زراعتهای برنج بعد از آب تخت نمودن برنج مصرف شود. بوتاکلر بانامهای تجاری ماچتی- ای ان(Machete-EN) به فرم EW60% و ماچتی(Machete) به فرمولاسیون EC60% در بازار موجود است.
موارد مصرف:

جهت کنترل گیاهان هرزه یکساله کشیده برگ وبعضی پهن برگهادر زراعت برنج، قبل از رویش درمزرعه وقوریه.

مقدار مصرف:

4-3 لیتر درهکتار، 7-4 روز پس از نشا ( انتقال نهالی)

پاراکوات Paraquat

گیاه کشی از گروه بی پیریدیل(Bipyridyliums) که نحوه اثر آن تماسی با کمی اثر جابجایی و انتقال آن فقط از راه آپوپلاستیک می باشد. پاراکوات از طریق اندام سبز هوایی به سرعت جذب می شود بطوری که بعد از 5ساعت ریزش باران دیگر بروی علف هرز تاثیر منفی در جذب سم ندارد. پاراکوات به غشاء سلولی و سیتوپلاسم آسیب می رساند در نتیجه بسرعت باعث پژمردگی و خشک شدن اندام هوایی می شود. پاراکوات خیلی سریع در خاک غیر فعال میشود. سمپاشی بهتر است در ساعات آفتابی وغیرابری انجام شود. گزارشهایی گویای و مرگ در نتیجه ی خوردن میزانی اندک از کنسانتره ی مایع داده شده است. مرگ و میر، عمدتاً براثر فیبره شدن پیشرفته ی ششها همراه با آسیب کبد و کلیه نتیجه شده است.

پاراکوات با نام تجارتی گراماکسون(Gromoxone) و فرمولاسیون SL20% در بازار موجود است.

موارد مصرف:

علیه گیاهان هرزه(پهن برگ و باریک برگ) درختان میوه هسته دار و مرکبات، زرد پیچک رشقه و شبدر و اسپرس، نیشکر و کچالو.

مقدار مصرف:

برای درختان رزاسه و مرکبات 5-3 لیتر در هکتار وقتی ارتفاع علفها 15-10 سانتی متر است.
برای زرد پیچک رشقه وشبدر5-3 لیتر در هکتار بعد از رویش زرد پیچک

برای نیشکر 5-3 لیتر در هکتار

برای کچالو 3 لیتر در هکتار بعد از سبز شدن علف و قبل از رویش کچالو

پرومترین Prometryn

از گروه تری آزین است. گیاه کشی انتخابی است، برای مهار بسیاری گیاهان هرزه یک ساله ی کشیده برگ و پهن برگ در کرفس، پنبه و نخود مورد استفاده قرار میگیرد. پرومترین بازدارنده عمل فتولیز آب در پدیده فتوسنتز است. این سم با نام تجاری Gesagard وفرمولاسیون WP80% مصرف می شود.

پیکلورام Picloram

گیاه کشی از گروه پیریدین کربوکسیلیک اسید است که بصورت انتخابی سیستمیک اثر می گذارد. بروی بسیاری از علفهای چوبی وپهن برگ یکساله وچندساله موثر است در حالی که نیزه برگها را مهار نمی کند. پیکلورام به آسانی هم در سیمپلاست وهم آپوپلاست انتقال می یابد. نشانه سمیت آن حالت اپی ناستی در برگ علف هرز می باشد(شبیه2 4 D). یکی از دلایل محدودیت آن پایا بودن آن در خاک است. قابل توجه است تا شعاع 20 متری از محل سمپاشی کلیه گیاهان خشک می شوند؛ این سم بیشتر در فرودگاه ها مصرف می شود. پیکلورام با نام تجاری توردون22کا (Tordon 22K) و با فرمولاسیون L21.6% در بازار وجود دارد.

موارد مصرف:

علیه گیاهان هرزه پهن برگ اراضی غیر مزروعی و تاسیسات صنعتی.

مقدار مصرف:

10تا15 لیتر درهکتار. بعد از سمپاشی آبپاشی مستقیم شود .